W związku ze 132. rocznicą powstania Ligi Narodowej, co miało miejsce 1 kwietnia 1893 roku Zarząd Główny Obozu Wielkiej Polski oddaje należny hołd i ogromną wdzięczność jej inicjatorom, sternikom i przywódcom z Janem Ludwikiem Popławskim, Zygmuntem Balickim i Romanem Dmowskim na czele za sformułowanie i prowadzenie suwerennej polityki polskiej.

Efektem wieloletniej działalności organizacyjnej, formacyjnej i uświadamiającej wśród Polaków ponad kordonami trzech zaborów, a następnie roztropnych i odpowiedzialnych działań dyplomatycznych oraz wspierających i potwierdzających je przedsięwzięć militarnych (Błękitna Armia generała Józefa Hallera) było doprowadzenie do zjednoczenia i niepodległości naszej ukochanej Ojczyzny. Tragiczną konsekwencją upadku myśli narodowej były czasy panoszenia się obcych wpływów, zarówno jawnych jak i tych tajnych - na przykład w postaci panoszącej się na ziemiach polskich w XVIII wieku masonerii, czasy prywaty i troski o interesy stanowe czy dynastyczne, co w połączeniu z zaborczymi dążeniami Prus doprowadziło do niezwykle groźnego dla nas sojuszu naszych sąsiadów (tak zwany sojusz trzech czarnych orłów) i całkowitego upadku słabej Rzeczypospolitej magnacko-szlacheckiej.

I Rzeczpospolita była w XVIII wieku całkowitym anachronizmem pod względem ustrojowym, społecznym i militarnym by nie rzec kuriozalnym tworem postawionym na głowie. Niezwykle błędną, bo cementującą sojusz naszych wrogów-zaborców i poważnie osłabiającą polskość reakcją na ten stan były czasy marnowania i tak już nadwątlonych polskich sił narodowych w interesie obcych, czasy bezsensownych i przegranych na całej linii powstań lub polityki jawnie ugodowej wobec wrogów - czasy odejścia w życiu publicznym od wierności nauce Kościoła, czasy szarpania kajdan i "choroby na Moskala" a jednocześnie lekceważenia i zaniedbania walki ze śmiertelnym zagrożeniem niemieckim. Tajna i elitarna Liga Narodowa stała się wówczas rzeczywistą alternatywą ideowo-polityczną, postulującą i realizującą powrót do kanonu polskiej myśli politycznej. Sięgnięcie do skarbnicy narodowego dziedzictwa i dorobku cywilizacyjnego polskich pokoleń, połączone z geopolitycznym i społecznym realizmem, pragmatyzmem i taktyczną mądrością okazało się trafne i skuteczne. Mądra, racjonalna i głęboko przemyślana polityka narodowo-demokratyczna, czyli "wszechpolska" - wspólna dla naszych rodaków ze wszystkich zaborów i warstw społecznych, absolutnie niezależna od obcych wpływów, niepodatna na fałszywe podszepty środowisk nam nieżyczliwych, wyczulona na niebezpieczeństwo niemieckie i żydowskie, polityka budowania sił narodowych w celu ich wykorzystania w sytuacji pojawienia się sprzyjającej koniunktury międzynarodowej, polityka opierania się o tradycyjną rodzinę i wierność Kościołowi katolickiemu oraz poczucie głębokich obowiązków wobec wspólnoty narodowej, polityka autentycznego jednoczenia Polski i Polaków jako jedyna słuszna droga do niepodległości i suwerennego bytu państwowego przyniosła nam zwycięstwo.

Warto zauważyć, że upamiętniana 132. rocznica powołania Ligi Narodowej, przypada w 107. rocznicy odzyskania przez państwo polskie niepodległości, co nie tylko wspaniale eksponuje jakże ważne dla Polski jubileusze, ale pokazuje ciężką, odpowiedzialną, konsekwentną i wytrwałą 25-letnią drogę endeków od sformułowania i skonkretyzowania wymarzonego celu do jego pomyślnej, konsekwentnej i owocnej realizacji - zjednoczonej i niepodległej Polski.

Organizacja ta istniała długo - od 1 kwietnia 1893 roku aż do 1927 roku włącznie. Głównym powodem przekształcenia Ligi Polskiej w Ligę Narodową była jej rachityczność, czyli bardzo słabe przełożenie na rzeczywistość krajową. Liga Polska była niewątpliwie słabo umocowana w realiach krajowych - nie posiadała odpowiedniego dynamizmu na emigracji, którym z kolei dysponowały młode i ideowe środowiska krajowe - to jest Związek Młodzieży Polskiej "Zet" przy Cesarskim Uniwersytecie Warszawskim i redakcja tygodnika "Głos". Głównym pisarzem wspomnianego tygodnika był mistrz i mentor Romana Dmowskiego - Jan Ludwik Popławski, starszy od swojego bardzo utalentowanego ucznia o dziesięć lat. Popławski był ważnym twórcą polskiej myśli zachodniej i gorącym zwolennikiem powrotu odrodzonej Rzeczpospolitej na stare, piastowskie i niezwykle cenne tereny. Popławski pragnął aby wskrzeszona Polska jak najszerzej oparła się na Morzu Bałtyckim niwelując dawne historyczne grzechy Polaków, którzy pozwolili by Prusy, z czasem stały się potęgą naszym kosztem. Dmowski właśnie po porozumieniu z Popławskim organizuje zebranie 1 kwietnia 1893 roku - w ślad za genewskimi ustaleniami z poprzedniego 1892 roku. W Warszawie zebranie to doszło do skutku, a w jego wyniku powstała jedna z najbardziej prężnych i dynamicznych organizacji politycznych na ziemiach polskich.

Na czele Ligi Narodowej stała Tajna Rada. Wybrano również Komitet Centralny Ligi, który był reprezentantem tych polskich elit intelektualnych, politycznych i kulturalnych na obszarze trzech zaborów. Nowa inicjatywa - Liga Narodowa koordynowała działania poprzez swoich reprezentantów, którzy należeli do elit na terenie wszystkich trzech zaborów. Stąd najważniejsze hasło Ligi: wszechpolskość, czyli w pewnym uproszczeniu - nie ma polityki we wszystkich trzech zaborach lojalnej wrogom - odtąd będzie już tylko jedna polityka polska i ogólnonarodowa. Wszechpolskość była gwarantowana przez udział w Lidze przedstawicieli elit intelektualnych na całym obszarze dawnej Polski. Drugie jej hasło to wszechstanowość: wśród tych elit były zarówno arystokracja, ziemiaństwo, inteligencja miejska, intelektualiści, robotnicy, rzemieślnicy nie wyłączając oczywiście przedstawicieli środowisk włościańskich. Głównym politycznym celem Ligi Narodowej, co oczywiste, było odzyskanie niepodległości przez przyszłe państwo polskie. Najważniejszym twórcą i organizatorem LN był Roman Dmowski. W przełomowym 1905 roku liczyła ona około 400 działaczy - wybitnych i znakomitych intelektualistów: wielkie tuzy i osobistości narodu polskiego. Dla ideologów polskiego obozu narodowego najważniejszym miejscem politycznego oddziaływania był największy terytorialnie zabór rosyjski. Przede wszystkim ligowców interesowało młode pokolenie niepokornych, które powoli wchodziło w orbitę oddziaływania obozu wszechpolskiego: to jest tajnej Ligi jak i legalnego Stronnictwa Narodowo- Demokratycznego. Z oczywistych względów braku własnego państwa, do pewnego czasu Liga posiadała strukturę konspiracyjną i utajnioną. Podstawowym i najważniejszym jej zadaniem było kształtowanie nowoczesnego narodu polskiego - silnego, sprawczego, gotowego oprzeć się w rywalizacji dziejowej innym narodom, przygotowanego do koniecznych wyrzeczeń i poświęceń dla dobra wspólnoty narodowej i realizującego własną misję państwowo twórczą. To właśnie obóz narodowy jako pierwszy użył terminu polskiego interesu narodowego i w sposób jasny, logiczny i nie pozostawiający żadnych złudzeń, co do interpretacji wyjaśnił co pod tym określeniem rozumie. Ligę charakteryzowało dążenie do utworzenia jednolitego narodowo i etnicznie kraju. Obóz narodowy, w tym Liga - w przeciwieństwie do socjalistów z Polskiej Partii Socjalistycznej negowała i krytykowała walkę klasową. Od zgubnej i szkodliwej walki klas zdecydowanie bardziej ceniła solidaryzm narodowy. Poważne zagrożenie widziała w licznych mniejszościach narodowych na terenie II Rzeczpospolitej. Przede wszystkim mamy tu na myśli mniejszość: żydowską, niemiecką, ukraińską, białoruską i litewską.

Liga wydawała we Lwowie a później w Krakowie słynne pismo społeczno-polityczne: "Przegląd Wszechpolski", który najpierw był dwutygodnikiem a później miesięcznikiem. Był to organ prasowy Narodowej Demokracji, który ukazywał się w latach 1895-1905. W latach 1908-1911 z powodu słusznego, jak pokazała historia geopolitycznie prorosyjskiego kursu Dmowskiego, doszło do kilku rozłamów (tak zwana "Fronda" i "Secesja").

"Polski się nie buduje ani dla siebie, ani dla swej partii, ani nawet dla swego pokolenia. Ona jest własnością nieskończonego szeregu pokoleń, które ją tworzyły i tworzyć będą, które stanowią naród".  (Roman Dmowski - "Polityka polska i odbudowanie państwa")

Zarząd Główny Obozu Wielkiej Polski

Wrocław, 29 marca 2025 roku